Het erve ter Denge of Dengeman ligt aan een doodlopende zijweg van de Glanestraat in Overdinkel in de nabijheid van het kerkdorp Glane. Eeuwenlang leefden op dit monumentale grote erf aan de Dinkel families ter Denge die telkens hun naam op een ander manier schreven zoals; Dencghe 1381-1383, ter Degen 1475, ter Denge 1499, in het Markeboek van Losser 1561 Denckmans, Dengeman 1601-1602 etc. De naam is in grote mate van waarschijnlijkheid afgeleid van Ting of Ding dat daarmee duidt op rechtspraak in vroeger tijden.

Het erf bestond in 1381 oorspronkelijk uit 2 erven te weten ‘die Grote ende Lutteke Dencghe’¹ 2 stucks erve toobehorig aan Ludolf van Asbeck. In 1379 was het een tienden leen van Overijssel. Later hoorde het erf aan de Graven van Bentheim en daarmee aan het Huys te Gronouwe

In het schattingsregister van 1475² heet het erf ‘ter Degen’ en is het ‘een kathe’ zeghet de Rigter³.

In 1601-1602 in het Verpondingregister heet het erf Dengeman en is dan volgewaard⁴.

Het bezit dan an middelmatige landen 4 mudde 1 schepel; an drepsige landen 3 schepel; an olthovige landen 2 mudde; 4 dachmaet groenlandes; 5 koeweyden.

Tussengevoegd: “oick Dengerman en Mullerman(Noaber) alleens gesey, na het olde op 7 mudde geseys”

In 1602 in het register van Land en Beeste⁵ heeft men op het erf 5 Paarden 14 varkens en 22 immen.

Landgerigt Oldenzaal 1613 Herman Jeger doet sijn verwijn op Lambert ter Denge toe Losser vermoege die anspraecke den 11ten Septembris gedaen.

Landgerigt 1621⁶ Erschennen Lambert Dengman toe Losser und bekent aen Christoffer van Almeloe te’Oldenzael schuldich toe sijn, die summa van vijfftich daler: current voer diewelcke voerscreven Dengman hem t’onderpande settet twie peerden, hett eene een wijth stickelhaerich rhuijn peert, und het ander een bruijn henxt vull van drie jaeren, mit noch twie swarte koene, welcke pande sollen möegen gelosset worden, op irstkommende Jacobi, mit die voerschreven Vijfftich daler.

In het vuurstedenregister van de Bourschap Losser⁷ in 1675 zijn er op het erve Dengeman een oven en een schoorsteen waarvoor betaald moest worden.

1760 Register van aangemaakte gemeene Markengrond⁸: Dengeman een zeer grooten hoek aan de grensen en tegen het Munsterse toegemaakt, zijnde eenige mudden groot moet voor gemeente blijven liggen.

In 1775 bij de schatting van de 1000ste penning⁹ wordt het erf Dengeman geschat op person (goederen en boedel), 600 dat in verhouding met andere erven niet erg hoog is.

Bij de oprichting van het Kadaster in 1832¹⁰ is Lammert ter Denge eigenaar en wordt omschreven als Huis en erf. Kadastraalnummer H6 -359.

Bij het erf behoort in 1832 de volgende veldnamen: De moat an de Dinkel, ’n Boskaamp met het kott’nstuk, hier eindigde de landweer van 3 wallen en 3 sloten half op Nederlands en half op Duits grondgebied bij grenspaal 854, de Milnbrink of Molenbrink, Kott’n Lutke Dengeman, het Moatke, ’n Polder met de Bleek, ’n Telgenkaamp, De Schoppenplaatse, ’n Tip met de Zaagkoele, Holskrabbenbos (Hulst) met het Schoapschot, Ruvenkempe, Dengemans Kaamp, De Vlaswere, De Dinkelmoat met het schoapsvonder en ’t Heukske, ’t Nije Erf met Keizers Kotten, Keizers Kempke, ’t Paddenbos, De Deepe Moat ’t Moatke, den Dann’nkaamp, Het Erpschoer, ’n Weert en de Loswere.

Boeren op het erve ter Denge vanaf de 18e eeuw.

Bij de Volkstelling van 1748 wonen er op het Erve Dengeman Lambert Dengeman met zijn vrouw Geertken Roterink en hun zoon Jan van onder de 10 jaar. Verder wonen er nog de knecht Berent en de dienstmeid Geertken.

In 1795 boert de zoon van Lambert, Jan ter Denge met zijn vrouw Geertruide Hengelman op het erf dat op dat moment uit 10 personen bestaat.

De volgende boer op het erf is zoon Lambert ter Denge die 1806 trouwt met Zwenne of Susanna Altena.

Zoon Johan ter Denge trouwt op 23-09-1854 met Gesina Nijlant en wordt dan de nieuwe boer op het erf. Hij leent in 1881 fl.1200,- van Engelina Snoeijink en van Antonia Snoeijink om per jaar te verrenten voor elke fl.100,- fl. 4,00. Hij belooft het bedrag terug te betalen wanneer men hem dat 3 maanden van te voren opzegt. Verder beloven Gradus Beernink en Gerrit Jan Deppenbroek dat wanneer J.H. ter Dinge het zelf niet wil of kan geven, zij het voor hem willen doen.

De zoon van Johan er Denge Lambert ter Denge trouwt op 20-07-1900 met Elisabeth Josephina Althof geboren Lohof uit Langenhorst Duitsland.

In 1906 wordt de boerderij grondig verbouwd.

Lambert ter Denge is de laatste ter Denge op het eeuwenoude erve. Hij wilde priester worden maar zijn vader wilde geen boom kappen om de opleiding te bekostigen terwijl hij voor 40.000 gulden aan hout op zijn bezit had staan. Lambert komt te overlijden op 21-06-1916 er zijn geen kinderen en zijn vrouw erft het buitengewoon grote erve ter Denge.

De weduwe Elisabeth Josephina ter Denge Althof geboren Lohof die in de volksmond Dengefiena genoemd wordt schenkt aan de H. Gerhardus Majella Kerk in Overdinkel grond en een kapel voor het Processiepark. Dengefina ligt op de morgen van 15 april 1933 dood in haar bed. De familie van Dengefina uit Duitsland biedt in de zomer van 1933 de boerderij met drie Wonersplaatsen en circa 90 ha. grond publiekelijk te koop aan.¹¹

De Inzet van deze verkoop is op 24 juni 1933 bij Hotel Smit in Losser en wordt ingezet voor een bedrag van 50.549,50 gulden.

De heer Denneboom uit Enschede, eigenaar van een houtzagerij is koper van een groot deel van het erve ter Denge voor fl.20.490,- en wordt daarna bewoond door de familie Scholten-Denneboom. Zij vragen in 1946 een boerenknecht.

Andere percelen worden gekocht voor fl.750,- door G.J. Bos uit Enschede, percelen grond fl.3675,- door J.S, Hassink Overdinkel, huis en erf voor fl.7325,- door H.N. Nusmeijer Losser, De gezusters Holter een perceel grond fl.210,-, Huis en erf voor fl.2750,- door J.H. Nijhuis Glanerbrug, Huis en erf voor fl.6250,- door J.Hulshof Enschede, percelen grond fl.3300,- Anton Tieke Gronau, percelen grond J.S. Hassink Overdinkel.

Het boerenhuis is in 1985 gekocht door de familie Coelingh die het rond 2021 weer hebben verkocht aan de heer Paul van Benthem en zijn vrouw Esther Greven.

Men is begonnen met de restauratie van de boerderij en ze proberen de schuur die nog steeds op de monumentenlijst staat, maar volledig is verwaarloosd en is ingestort weer overend en in de oude staat terug te krijgen. Ook exploiteren ze een Bed & Breakfast Buiten aan de Dinkel en hebben ze wat gronden erbij kunnen kopen zodat het anno 2022 een volwaardig Landgoed is geworden.

Onbekend als’t kleine bloempje,
dat hier bloeit in ’t Dinkelzand,
is Losser het vergeetmijnietje
in de tuin van Nederland,

Al met al en Boerenhofstede welke eeuwenlang als een Parel aan de Landsgrens en aan de Dinkel bij de Glane in de gemeente Losser heeft gelegen.

[1]  Bisschoppelijk Archief Utrecht – Reg. Rek. Bisdom Utrecht dl.2, blz. 712
[2] Het Markeregt van Losser door A.L.  Hulshoff 1967
[3] Schattingsregister 1475
[4] Het verpondingregister van Twente van 1601 uitgaven Ver. Oudheidkamer ‘Twente’
[5] -Staten Archief 2601. Register van Land en Beeste
[6]  Landgerigt Oldenzaal Rijksarchief Zwolle
[7] Staten archief Rijksarchief Zwolle
[8] Register van ge examineerde en aangemaakte gemeen markengronden te Losser 6 maij1760
[9] Statenarchief
[10] Eerste kadatrale legger en registers der Gemeente Losser
[11] Dagblad ‘Tubantia

Teksten door: Christina Meijerink Hannink

• Type boerderij:
• Aanwezige uitbouwen:
• Dakvorm:
• Buurtschap:
• Bouwjaar:
• Straatnaam:
• Huisnummer:
• Postcode:
• Plaats:
• Lengtegraad:
• Breedtegraad: